مک آدرس چیست؟

مک آدرس یکی از مهمترین مفاهیم در شبکه هست که هر کاربر کامپیوتری باید بدونه که مک چیه و چه کاربردی داره. با مک آدرس کارهای جالبی میشه انجام داد پس تا انتهای آموزش همراه ما باشید. مک آدرس به انگلیسی MAC Address مخفف عبارت Media Access Control هست. به مک آدرس، آدرس فیزیکی و آدرس سخت‌افزاری هم میگن.

به زبون ساده مک آدرس یه شماره اختصاصی برای هر نوع کارت شبکه هست. فرقی نمی‌کنه کارت شبکه وایرلس باشه یا سیمی، هر نوع از کارت شبکه که باشه یه شماره اختصاصی داره که توی شبکه خیلی راحت قابل شناسایی باشه. مثل شماره ملی شما که مخصوص خودتون هست و می‌تونن از روی کد ملی شما، به اطلاعات دیگه تون دسترسی داشته باشن. مک آدرس هم همینطوره، یعنی از روی این شماره اختصاصی، می‌تونن شرکت سازنده اون کارت شبکه و اطلاعات دیگه‌ای رو بفهمن که در ادامه توضیح میدیم. ضمن اینکه مک آدرس برای انتقال اطلاعات بین کامپیوتر و روترها و سوئیچ‌ها ضروریه. گوشی، لپ تاپ، کامپیوتر رومیزی، تبلت، پرینتر یا هر دستگاه دیگه‌ای که می‌تونه به اینترنت وصل شه، پس حتما یه رابط شبکه داره. گوشی شما به وای‌فای وصل میشه، یه قطعه داخل بورد اصلی و یا چیپست اصلی گوشی هست که اتصال وای‌فای رو برقرار میکنه. اون قطعه یه مک آدرس مخصوص داره.

ساختار مک آدرس

مک آدرس یه آدرس 48 بیتی یا 64 بیتی هست. آدرس 64 بیتی فعلاً زیاد استفاده نمیشه بخاطر همین ما هم خیلی در موردش توضیح نمیدیم. حالا چرا 48 بیتی؟ بخاطر اینکه تعداد زیادی آدرس منحصر به فرد تولید بشه که هیچکدومشون هم شبیه به هم نباشه. ضمن اینکه 24 بیت از این 48 بیت منحصراً برای شرکت سازنده طراحی شده. می‌دونید که هر بیت یا صفر هست یا یک. یعنی یه کد 4 بیتی این شکلیه: 0111. یا یه کد 5 بیتی این شکلیه: 11001. حالا فکر کنید مک ادرس 48 بیتیه یعنی 48 تا صفر و یک کنار همدیگه هستن.

ببینید با دو تا بیت میشه 4 تا حالت مختلف بوجود آورد. چون یه بیت می‌تونه هم صفر باشه هم یک. با دو تا بیت اینجوری میشه: 00 ، 01 ، 10 ، 11. پس با دو تا بیت 4 تا حالت مختلف داریم یعنی 2 به توان 2 که میشه 4. این یه قانونه. اگه عدد 2 رو به توان تعداد بیت‌ها برسونید تعداد حالت‌های مختلفی بدست میاد که اون بیت‌ها می‌تونن بسازن. مثلا اگه 10 تا بیت باشه، 2 به توان 10، میشه تعداد حالتهای مختلفی که 10 تا بیت کنار همدیگه می‌تونن بسازن. یعنی میشه 1024 حالت مختلف. حالا فکر کنید 48 بیت چندتا حالت مختلف می‌تونه داشته باشه؟ میشه 2 به توان 48 یعنی 281,474,976,710,656 حالت مختلف. یعنی تقریباً 281 هزار میلیارد حالت مختلف که شبیه به هم نیستن . پس انقدر دستگاه با کارت شبکه، می‌تونن توی دنیا، توی شبکه سراسری قرار بگیرن و هیچ اختلالی هم بوجود نیاد. مک آدرس رو یه جورایی مثل شماره سریال در نظر بگیرید. مک آدرس داخل خود شرکت سازنده، توسط پروگرمر، داخل یه آی‌سی به نام آی‌سی رام یا فرمور ریخته میشه و به این راحتی‌ها قابل تغییر نیست. در واقع نباید تغییر کنه اصلاً، مگر در مواقع خاص که بعدا توضیح میدیم.

مک آدرس یه شماره 48 بیتی یا 6 بایتی هست (هر بایت = 8 بیت). هر بایت به صورت کد هگزادسیمال (مبنای 16) نمایش داده میشه. هگزادسیمال از رقم 0 شروع میشه تا حرف F انگلیسی. یعنی 0123456789ABCDEF. مک آدرس این شکلیه: 23-1A-49-63-77-21. هر کدوم از این ارقام یا حروف 4 تا بیت هستن و هر دو تا رقم یا حرف که با خط فاصله از هم جدا شدن، یه بایت!

تشریح مک آدرس

واسه اینکه همه چیز در شبکه طبق یه استاندارد مشخص پیش بره، سه بایت اول مک آدرس رو مخصوص شرکت سازنده کارت شبکه قرار دادن و سه بایت آخر هم مربوط به خود کارت شبکه است. یعنی یه شرکت مثل ایسوس یا دی لینک، می‌تونه کلی محصول مختلف با مک آدرس‌های مختلف تولید کنه که سه بایت اول همشون یکیه (چون از یه شرکت مشخص تولید شدن). پس با این حساب، یه شرکت می تونه 2 به توان 24 تا دستگاه مختلف با مک آدرس مختلف تولید کنه (سه بایت آخر میشه 2 به توان 24 حالت مختلف = 16,777,216 تا مک آدرس منحصر به فرد). پس از روی سه بایت اول مک آدرس می‌تونید شرکت سازنده کارت شبکه کامپیوتر، گوشی یا لپ‌تاپ‌تون رو بدست بیارید.

در شکل زیر می‌تونید ببینید که مک آدرس مخصوص شرکت ایسوس و یا شرکت سیسکو چیه. البته این فقط یکی از مک آدرس‌های این شرکت هاست. واژه Octet در شکل زیر یعنی 8 تایی پس 1st Octet یعنی 8 بیت اول.

سه بایت اول یعنی 24 بیت، پس 2 به توان 24 تا شرکت مختلف می‌تونن آدرس مک مخصوص به خودشون رو داشته باشن. یعنی 16,777,216 تا شرکت می‌تونن مک آدرس منحصر به فرد داشته باشن و از اونجایی که 16,777,216 شرکت تو دنیای شبکه نداریم، یه سری شرکت‌ها چندین آدرس مک می‌خرن تا دست‌شون توی شماره‌گذاری تجهیزات شبکه باز باشه.

مک آدرس رو با دو نقطه هم جدا میکنن؛ مهم دونستن اون اعداد هست. روی یه سری از دستگاه‌ها مثل مودم، مک آدرس مودم زده میشه و شاید هیچ چیز نقطه یا خط فاصله‌ای هم بین اعداد یا حروف نباشه، چون مهم اعداد و حروف هستن.

همونطور که گفتیم مک آدرس یه شماره 48 بیتی هست. بعضی از بیت‌ها در مک آدرس معنی خاصی دارن یعنی نشون‌دهنده یه چیزی هستن. مثلا بیت هفتم از سمت چپ نشون‌دهنده اینه که این مک آدرس توسط شرکت سازنده تنظیم شده یا توسط مدیر شبکه محلی. اگه بیت هفتم 0 باشه یعنی این آدرس مک، جهانیه و توسط شرکت سازنده تعیین شده اما اگه یک باشه، مک آدرس توسط مدیر شبکه محلی تعیین شده. بیت هشتم هم نشون دهنده یونی‌کست بودن یا مالتی‌کست بودن اون مک آدرس هستش. اگه بیت هشتم 0 باشه یعنی اون مک آدرس Unicast هست. یونی کست یعنی اینکه اطلاعات فقط به یه آدرس مشخص ارسال میشه و اگه بیت هشتم 1 باشه، یعنی اون مک آدرس Multicast هست. مالتی‌کست یعنی اطلاعات به گروه خاصی از کامپیوترها ارسال میشه.

نامگذاری مک آدرس

به طور کلی سه مدل نامگذاری برای مک آدرس داریم. مدل MAC-48، مدل EUI-48 و مدل EUI-64. سه حرف EUI مخفف Extended Unique Identifier هست. استاندارد MAC-48 و EUI-48 تقریباً شبیه به هم هستن، بیشتر از استاندارد MAC-48 استفاده میشه و معنیش اینه که 48 بیت برای آدرس مک در نظر گرفته شده. اما EUI-64 برای آی پی ورژن 6 یا IPv6 در نظر گرفته شده و 64 بیت برای آدرس دهی مک آدرس در نظر گرفتن. فعلاً از استاندارد MAC-48 بیشتر استفاده میشه و تا سال 2100 میلادی هم آدرس به اندازه کافی وجود داره.

کاربرد مک آدرس

■ مک آدرس یه شماره ثابت سخت‌افزاریه و نمی‌تونه تغییر کنه، اما آی پی همیشه در حال تغییره. با وجود مک آدرس خیلی راحت میشه یه دستگاه رو توی شبکه شناسایی کرد.

■ سوئیچ‌ها در شبکه فقط آدرس سخت‌افزاری رو می‌فهمن. یعنی داخل سوئیچ‌ها یه لیست از مک آدرس دستگاه‌های مختلف وجود داره که بر اساس این مک آدرس‌ها، اطلاعات به دستگاه‌ها ارسال میشه.

■ می‌تونید با استفاده از مک آدرس، مشخص کنید که کدوم گوشی، لپ تاپ یا هر وسیله دیگه‌ای به مودم وای‌فای وصل بشه. یعنی مک آدرس دستگاه مورد نظر رو در مودم وارد می‌کنید و از اون به بعد فقط اون دستگاه‌هایی که مک آدرس‌شون وارد شده می‌تونن به مودم وصل بشن.

■ با استفاده از مک آدرس می‌تونید پهنای باند رو محدود کنید‌ و حتی موارد خاصی رو فیلتر کنید.

■ سرورهای DHCP که آی پی رو به صورت اتوماتیک تنظیم می‌کنن، از طریق مک آدرس دستگاه‌ها رو شناسایی می‌کنن.

 

مطالب مرتبط

برای پیدا کردن مک آدرس گوشی، تبلت، لپ‌تاپ یا کامپیوترتون می‌تونین از آموزش‌های زیر استفاده کنین: